آموزش و یادگیری در گردشگری

رسول محمد علی پور

تلخیص از کتاب tourism policy and planning


مقدمه:

در سالهای اخیر و خصوصاً پس از 2004 میلادی، رشد گردشگران ورودی شتاب بیشتری گرفت. در محیط بین بین الملل صنعت گردشری و در موازنه با مسائلی چون امنیت و ایمنی که این صنعت را بسیار شکننده کرده اند، موفقیت نهایی و جهانی آن وابسته به حرفه ای گری نیروی کار آن است. در این شرایط است که لازم است تا از دبیرستان ها تا محیط های آکادمیک نسبت به توسعه برنامه های آموزشی اقدام گردد. اقدامات بسیاری در زمینه کیفیت خدمات و مشتری مداری در گردشگری صورت گرفته است. اقدامات بیشتری در جهت پرورش سیاست ها برای بهبود آموزش و یادگیری در گردشگری باید صورت پذیرد.



Training workshop 

نیروی عرضه و تقاضای نیروی کار: نیاز به تعریف گردشگری

در آغاز سال 1982 کلی اینگونه ابراز داشت که مهم ترین اتفاق تامین کنندگان آموزش نیروی انسانی، برخورداری از تعداد کافی نیروی تعلیم دیده، در مکان زمان و مهارت مناسب می باشد. بعبارتی اگر کارفرمایان به اندازه کافی از اهمیت صنعتی که در آن فعالند آگاهی نداشته باشند و نیز اگر تامین کنندگان آموزش و یادگیری به اندازه کافی از دامنه صنعتی که در آن به آموزش می پردازند آگاه نباشند، شانس کمی در هماهنگی میان تعداد و کیفیت نیروی کار مورد تقاضا و نیروی کار عرضه شده وجود دارد.

 

سازمانهای بسیاری از گردشگری در جهت اهداف سنجش و تحلیل استفاده کرده اند که از آن جمله می توان به طبقه بندی بین المللی استاندارد فعالیتهای گردشگری سازمان جهانی گردشگری توجه نمود. فعالیتهای تجاری گردشگری در حوزه آموزش عبارتند از آموزش بزرگسالان، مدارس رانندگی، مدارس هوانوردی، آموزش قایقرانی، مدارس هتلداری، برنانه های آموزش و گردشگری، مدارس پارک و فراغت و نهایتا راهنمای گردشگری. لایپر نیز در ادامه اینگونه بحث را ادامه می دهد که کج فهمی از تعداد مشاغل دردسترس در صنعت گردشگری منجر به توسعه برنامه های آموزشی سطح بالا شده که فارغ التحصیلان آن شغلی را در آن نمی یابند.

 

تعریف آموزش و تعلیم گردشگری و هتل داری:

در این زمینه نیز ما دچار سردرگمی میان معانی گردشگری و هتل داری هستیم. با توجه به تعاریف ارائه شده توسط بام که با تعاریف وجه عرضه گردشگری سازمان جهانی گردشگری همخوانی دارد، می توان در اغلب موارد این دو واژه را می توان با لغت گردشگری جایگزین نمود. علی رغم اهمیت فراوان هتلداری، قابل ذکر است که آموزش های سطوح بالای گردشگری و مسافرت در دهه های اخیر رشد فراوانی داشته است. در برخی از کشورها بحث اینکه دوره های گردشگری را در کجای ساختار آموزشی قرار داد هنچنان مشکل است.

 

سازمان جهانی جهانگردی نیز برنامه ای را تحت عنوان تدکوال و با هدف بهبود کیفیت آموزش و تعلیم در گردشگری مورد اجرا قرار داده است. برنامه امریکایی استیر و گریفین این مسئله را به ذهن جاری می سازند که آیا تعریف آموزش گردشگری در کشورهای درحال توسعه و توسعه یافته باید یکسان باشد؟ آنها سپس اظهار می نمایند که گردشگری داخلی در کشورهای توسعه یافته ای چون استرالیا از اهمیت بیشتری برخوردار است.

 

تعریف توسعه آموزش، تعلیم و منابع انسانی:

تفاوت میان آموزش و تعلیم چیست؟ کوپر بر این عقیده است که آموزش بلند مدت و تعلیم آنی تر است. بام نیز در این باره تعلیم را مجموعه ای از مهارت ها دانسته که در مقابل آن آموزش در مفهومی انتزایی دانش محور است. بام همچنین بر این عقیده پافشاری می کند که آموزش و تعلیم هردو برای فرایند توسعه گردشگری ضروری هستند. بنابراین توسعه انسانی واژه ای واحد است که برای ترکیب آموزش و تعلیم مناسب سطوح مختلف استخدام گردشگری بکار می رود.

پوسیک در سال 1993 اینگونه بیان داشت که هم آموزش و هم تعلیم گردشگری بایستی بطور مداوم و با توجه به نیاز آینده و نه دیروز صورت پذیرند. برخلاف تمامی این مطالب، ریچی و پولوک، معتقدند که آموزش گردشگری بیشتر تعلیم شغل است تا اینکه استراتژی توسعه شغل باشد.

 

عوامل سهیم در عمده بودن نقش هتلداری:

بسیاری از شغلهای موجود در صنعت گردشگری در بخش هتلداری است که حدود یک سوم کل مشاغل را شامل می شود. شواهد تاریخی نیز که خدمات جا، نوشابه و غذا را نشانی می دهند گواه این مدعاست. لذا صنعت نوزادگونه اقامت، بعد ها به هدف والاترش یعنی هتلداری بعنوان هنر پذیرش میهمانان، و هنر ایجاد حس در خانه خود بودن برای میهمانان نائل شد.

توسعه بخش هتلداری در ایالات متحده و نقش آن در توسعه اقصاد خدمات مشخصه دیگر کشورها مانند اروپاست. می توان گفت که موج بلندی در صنعت هتلداری پس از جنگ جهانی دوم و به جهت رونق اقتصادی در اروپا شکل گرفت. بنابراین بخش هتلداری توجه بسیاری را در تحقیق و ادبیات انجام داده که وام دار اصل آن، توانایی سازمان دهیش، سودآوریش و تنفسش (شامل تمامی کارکنان غیرماهر، نیمه ماهر و ماهر) و تواناییش در دستیابی به الزامات اقتصادی و سیاسی است.

 

مسائل آموزش و تعلیم منابع انسانی در گردشگری:

گردشگری بطور تاریخی از تعریف صحیحی برخوردار نبوده است و این امر همواره سدی برای آنانی بوده که مسائل شغلی این صنعت را مورد مداقه قرار داده اند. مطالعات بسیاری بر شغل های نیمه مهارتی و یا بدون مهارت با دستمزد پایین اشاره داشته اند. بام با سطح پایین بودن مشاغل در تمام کشورها مخالف بوده و آن را تنها به کشورهای توسعه یافته نسبت می دهد و ادامه می دهد که این امر را نمی توان به کشورهای درحال توسعه نسبت داد که برایشان یک سرمایه گذاری حیاتی درجهت ارضای انتظارات بین المللی میهمانان است.

 

سالهای متمادی مشاغل گردشگری و هتلداری توسط افراد غیر متخصص انجام می گردید. رشد برنامه ای آموزشی و تعلیمی و برآورده نمودن نیازهای شغلی این صنعت از لحاظ کیفی، در حال تغییر این روند است. در گذشته دستمزد پایه حتی برای فارغ التحصیلان برنامه هتل، بسیار پایین تر از دیگر صنایع و بخش های رقابتی بود. این امر بویژه برای بانوان مشهود بود. اما امروزه آموزش دیدگان این صنعت در حال تغییر جایگاه خود به قسمتی سودمند و پرمنفعت می باشند.

از گذشته همواره بحث سرمایه گذاری در صنعت گردشگری مطرح بوده است. این بحث توسط شرکتهای کوچکی که این صنعت را احاطه نموده اند و ناتوانیشان در حمایت و یا تشخیص اهمیت سرمایه گذاری نیروی انسانی برای بهبود حرفه ای گری و کیفیت محصولات مشهود است. همواره این مسئله وجود داشته است که صاحبان منافع این سرمایه گذاری را نوعی هزینه دانسته اند.

 

برخلاف دیگر رشته ها مانند پزشکی و حقوق، اعتبارنامه های ورودی بسیار کمی برای مشاغل گردشگری در تمامی سطوح آن وجود داشت. تلاشهای بسیاری از جانب سازمانهای بین المللی مانند سازمان جهانی گردشگری برای بهبود آگاهی و فراهم سازی استاندارهای آموزشی در سطوح دانشگاهی و بهبود حرفه ای گری و کیفیت در تمامی سطوح تلاشهای فراوانی را مبذول داشته اند.

 

در سال 2004 میلادی سازمان ملل متحد، سازمان جهانی گردشگری را بعنوان آژانس ویژه ملل متحد تعیین نمود. در پاسخ به این اقدام، فرنچسکو فرانجیالی، تاثیر گردشگری بر امحای فقر، حفظ میراث فرهنگی، محیط، و ارتقای صلح را مورد توجه جهانی قرار داد. برنامه توسعه منابع انسانی سازمان جهانی گردشگری، در کنار تمیس و دیگر کارگروه های تجاری، مقصد و آموزش نقش بزرگی را در این میان انجام دادند.

انجمن آموزش اعضای مربوط، که شامل حدود 100 موسسه آموزشی، پژوهشی و تعلیمی می شود که در موازای برنامه توسعه منابع انسانی این سازمان اقدام به سیاست گذاری در سطح جهانی، ملی و محلی می نماید. تمرکز اساسی این انجمن بر سرمایه گذاری دولت ها در زمینه منابع انسانی و درجهت رشد کیفی مقاصد است.

برنامه تدکوال و تمیس سازمان جهانی گردشگری. تدکوال با همکاری سازمان جهانی جهانگردی و تمیس، اقدام به تولید محصولات و خدماتی چون آزمون ارتقای تحصیلی گردشگری می نماید. ماموریت تمیس نیز ارتقای کیفیت و کارآمدی آموزش و تعلیم گردشگری و نهایتا توسعه منابع انسانی است. از ماموریت های تمیس جمع آوری و انتشار پایگاه داده ها، طراحی و مدیریت کیفیت استانداردهای گردشگری، و تاکید بر برنامه های آموزشی و تعلمی درجهت حمایت از سازمانهای ملی گردشگری است.

تدکوال یک سیستم سرتیفای تضمین کیفیت داوطلبانه برای دانشگاه ها، موسسات فنی و ... است. در ادامه، سازمان جهانی گردشگری مبادرت به تاسیس دانشکده ای جهت آموزش، تعلیم و تحقیق مقامات رسمی اعضای شاغل در دفاتر سازمانی نموده است.

 

امروزه تعداد موسسات و سازمانهای درگیر امر آموزش و تعلیم گردشگری بسیار زیاد است. مراکز تجاری نیز با همکاری موسسات و دانشگاه ها مبادرت به برگزاری دوره های آموزشی نموده است. در طی دهه اخیر برخی از موسسات آموزش گردشگری مبادرت به بالا بردن کیفیت آموزش گردشگری، نه تنها برای همگام شدن با توسعه جهانی این صنعت، بلکه به جهت ایفای نقش هادی و رهبری در این میان نموده اند.

 

برپایه یک تحقیق که 200 فارغ التحصیل را دربر می گرفت، مهم ترین مسئله پیش روی گردشگری نیاز به تقویت ارتباط میان صنعت، دولت و موسسه های آموزشی ابراز داشته شده است. گله همیشگی صنعت این است که تازه واردان تحصیل کرده دارای تجربه و مهارت کافی نیستند.

 

فن آوری بسرعت در حال تغییر و محیط رقابتی، منجر به شکل گیری نیروی کار درحال تکامل گردیده است که نیازمند تقاضای جدید مهارتی و دانش می باشد.